Dan zaštite ozonskog omotača
16.09.2011
Danas se obeležava međunarodni Dan zaštite ozonskog omotača, 16. septembar, pod sloganom „Isključivanje hlorofluorougljovodonika - prilika za uvođenje alternativnih rashladnih tehnologija". Republika Srbija se pridružuje obeležavanju tog značajnog datuma, preko Ozonske kancelarije u okviru Ministarstva životne sredine, rudarstva i prostornog planiranja, zajedno sa ostalim dražavama potpisnicama Bečke konvencije o zaštiti ozonskog omotača i Montrealskog protokola o supstancama koje ga oštećuju.
Ovogodišnja tema ukazuje na planirane aktivnosti na smanjenju potrošnje štetnih hlorofluorougljovodonika, kao supstanci koje oštećuju ozonski omotač i gasova sa efektom staklene bašte. Flourovani ugljovodonici, koji ne oštećuju ozonski omotač, ali značajno doprinose klimatskim promenama, su često korišćeni kao zamena za supstance koje oštećuju ozonski omotač. Zbog toga se pitanje zaštite ozonskog omotača sve više posmatra kroz prizmu smanjenja uticaja na klimu, tako da se kao alternativne tehnologije biraju one koje doprinose rešavanju oba navedena ekološka problema.
Ove tehnologije su napredne i poželjne sa aspekta zaštite životne sredine, očuvanja ozonskog omotača i energetske efikasnosti. Izborom alternativnih tehnologija, smanjuje se ili potpuno eliminiše potrošnja supstanci koje oštećuju ozonski omotač, uz smanjenje nacionalnih energetskih troškova i pozitivne efekte na zaštitu klime. Najviše se promovišu instalacije koje rade na bazi alternativnih, prirodnih rashladnih sredstava kao što su amonijak, ugljen dioksid i ugljovodonici.
Ozonski omotač predstavlja tanak zaštitni sloj oko Zemlje, sastavljen od molekula ozona i filtrira zračenje koje dolazi sa Sunca. Ozonski omotač propušta "dobro" zračenje, koje je preduslov za život na zemlji, a zadržava "loše" zračenje koje utiče na zdravlje ljudi, prvenstveno izaziva oboljenja kože i očiju. Ukupna debljina ozonskog omotača u proseku iznosi oko 3 milimetra.
Razaranje ozonskog omotača je posledica zajedničkog dejstva različitih faktora, od kojih je ključni prisustvo određenih hemikalija u gornjim slojevima atmosfere. Zbog te svoje osobine one se zajedničkim imenom nazivaju "supstance koje oštećuju ozonski omotač", a imale su široku primenu u rashladnim i sistemima za zaštitu od požara, kao rastvarači i potisni gasovi. Upravo zbog toga, mere kojima se štiti ozonski omotač, formulisane kroz Montrealski protokol, fokusirane su na smanjenje upotrebe i ispravno postupanje sa ovim supstancama, sa ciljem da se što manja količina nađe u atmosferi.
Smanjivanje debljine ozonskog omotača predstavlja globalni problem. Debljina ozonskog omotača iznad neke tačke na Zemlji nije rezultat emisija sa te tačke, već ukupnih emisija supstanci koje oštećuju ozonski omotač. Debljina ozonskog omotača iznad Srbije je relativno konstantna, uz određene sezonske varijacije, što je bio slučaj ovog proleća. Iznad Srbije nije zabeležena ozonska rupa.
Izvor: http://www.ekoplan.gov.rs/srl/Dan-zastite-ozonskog-omotaca-1357-c47-content.htm
